آلودگی هوا به یکی از مسائل مهم و نگران‌کننده در همه جوامع رو به رشد مانند ایران است. این مشکل از اثرگذارترین عوامل بر سلامت انسان‌ها، به خصوص کودکان است. کودکان به دلیل سیستم تنفسی از نظر فیزیولوژیکی و ایمنی نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر هستند. در نتیجه به آسیب‌های ناشی از آلودگی هوا، از جمله بیماری‌ها و عوارض تنفسی، واکنش بیشتری نشان می‌دهند. این مسئله همیشه باعث نگرانی عمومی و توجه افراد به منابع آلودگی هوا شده است. تحقیقات علمی در این زمینه نیز نشان داده است که آلودگی هوا در ارتباط با افزایش بیماری‌های تنفسی، اختلالات رشدی کودکان نقش مهمی دارد. در این مقاله به بررسی تأثیر آلودگی هوا بر کودکان خواهیم پرداخت تا دید بهتری به موضوع پیدا کنیم.

آلودگی هوا چه تأثیری بر سلامتی کودکان دارد؟

کودکان به دلیل سیستم تنفسی ضعیف‌تر، در مقابل آلودگی هوا حساس‌تر هستند. آنها با تنفس هوای آلوده، بیشترین آسیب را متحمل می‌شوند. همچنین، آلودگی هوا می‌تواند بر سلامت روانی کودکان هم تأثیر منفی بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهد که تماس با هوای آلوده می‌تواند عوارض روانی مانند افسردگی و اضطراب را در کودکان تشدید کند.

آلودگی هوا اثرات منفی بر سیستم ایمنی کودکان می‌گذارد. آلودگی هوا می‌تواند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی شود و کودکان را در معرض عفونت‌های تنفسی و خطرات دیگری قرار دهد. در ضمن، کودکانی که در محیط‌های با آلودگی هوای بالا زندگی می‌کنند، به احتمال زیاد با آسم، آلرژی‌های تنفسی و بیماری‌های ریوی و تنفسی طولانی‌مدت درگیر می‌شوند.

تشدید آلودگی هوای می‌تواند باعث کاهش فعالیت‌های بدنی کودکان شود. آنها ممکن است دچار ضعف تنفسی شوند و در انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش و بازی‌های فیزیکی توانایی حداقلی داشته باشند. آلودگی هوا می‌تواند بر توانایی توجه بیشتر و طیف ‌وسیعی از عملکردهای شناختی؛ مانند حافظه و یادگیری در کودکان تأثیرگذار باشد.

تأثیر آلودگی هوا نه تنها بر رشد آنها، بلکه ممکن است باعث کاهش وزن و مشکلات تغذیه‌ای در کودکان شود. دسترسی به هوای پاک نقش به سزایی در رشد و توسعه سلامت کودکان ایفا می‌کند. آلودگی هوا می‌تواند باعث محدودیت‌ها در فعالیت‌ها و رشد مناسب کودکان شود. آلودگی هوا می‌تواند تأثیرات بلندمدت را در کودکان داشته باشد و احتمالا اثرات ناخواسته‌ای را در مراحل بزرگسالی به وجود می‌آورد.

راهکارهایی برای کاهش تأثیرات آلودگی هوا بر کودکان

با توجه به تأثیر آلودگی هوا بر کودکان مهم است راهکارهایی را برای کنترل این وضعیت در نظر داشته باشیم. برای نمونه خوب است:

• وسایل بچه‌ها در اتاقشان را با پارچه‌ نم‌دار یک به یک تمیز کنیم تا ذرات معلق نشسته روی اشیا پاک شود. در شرایط آلوده نمی‌توان توصیه کرد که پنجره‌ها را برای تعویض هوا باز کنیم.
• در روزهایی که به دلیل آلودگی هوا از سوی سازمان‌های مسئول، مدارس و مهد کودک تعطیل اعلام می‌شود، کودکان آسیب پذیر، مانند شیرخواران و کودکان زیر 5 سال، باید به هیچ وجه از منزل خارج نشوند و در معرض هوای آلوده قرار نگیرند.
• برای پاک کردن هوای آلوده خانه، باید کاسه‌ای آب روی گاز بگذارید و یک استکان سرکه را در آن بریزید تا بجوشد. این روش در مدت ۲۴ ساعت، هوای منزل را پاک می‌کند.
• در این روزها باید به حد امکان از خوردن گوشت گاو، عدس، بادمجان، گوشت‌های صنعتی، غذاهای خمیری مثل ماکارونی و غذاهای چرب و سنگین مانند کله پاچه اجتناب کنیم؛ چون این غذاها موجب غلظت خون می‌شوند.
• برای کودک ماسک هوا را بر روی صورت قرار دهید. ماسک‌ها تا حدودی از ورود برخی آلاینده‌های خطرناک، گرد و غبار و باکتری‌ها به ریه‌ها جلوگیری می‌کنند.
• کودکان را در خانه نگه دارید و تنها در مواقع ضروری آن‌ها را بیرون ببرید. اگر مجبور به خروج از منزل هستید، سعی کنید این کار را صبح زود یا آخر شب انجام دهید.

تغذیه مناسب کودکان در زمان آلودگی هوا

تغذیه مناسب کودکان در زمان آلودگی هوا متکی بر مصرف میوه‌ها و سبزی‌های تازه است. این مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی هستند که در مقابل آلودگی هوا مقاومت بدن را افزایش می‌دهند. بهتر است برای کاهش تأثیر آلودگی هوا بر کودکان، فيبر و ويتامين C موجود در میوه‌ها را به صورت روزانه مصرف کنید. خوردن میوه‌هایی مثل پرتقال، گيلاس، هویج و سیب در طول روز به همراه یک وعده غذایی به افزایش سیستم ایمنی بدن در برابر عوامل آلودگی کمک می‌کند.

بهتر است ماهی را به جای گوشت قرمز و غذاهای پرچرب، در جریان هوای آلوده مصرف کنید. ماهی منابع عالی از اسیدهای چرب امگا 3 است که عوارض التهابی آلودگی هوا را کاهش می‌دهد و سیستم تنفسی را تقویت می‌کند.

در زمان آلودگی هوای حاد، بهتر است آب انار و چای سبز را به جای نوشیدنی‌های شیرین و نوشابه داغ مورد استفاده قرار دهید. چای سبز غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین C است و آب انار هم می‌تواند مواد سمی را از بدن دفع کند. اما باید در نظر داشت که چای سبز برای کودکان توصیه نمی‌شود و بهتر است از شیر و آب عنوان جایگزین در این زمان استفاده شود.

بهترین راه برای دریافت ویتامین D در زمان آلودگی هوا استفاده معتدل از آفتاب به مدت 15 تا 20 دقیقه در روز است. ویتامین D در ماهی، شیر، تخم مرغ و کره وجود دارد. اصولا، باید میزان مصرف این محصولات را در طول روز افزایش دهید.

کلام آخر

متخصصان شرکت تصفیه دود پاک زیست (شادتکس) در این فرصت سعی داشتند شما را با مسئله آلودگی هوا و محافظت از کودکان مدرسه‌ای آشنا کنند. به یاد داشته باشید که سیستم بدنی کودکان بسیار ضعیف و حساس است و باید برای حفظ سلامت آنها توجه ویژه‌ای داشته باشیم. به همین دلیل راهکارهایی را به شما ارائه کردیم تا خانه را از آلودگی هوا دور نگه دارید.

همچنین برای اینکه تأثیر آلودگی هوا بر کودکان و نوزادان را کاهش دهید، تغذیه آن را هم در نظر داشته باشید. به طور کلی، اهمیت غذاهای تازه، آب تمیز، منابع غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی برای تغذیه کودکان در زمان‌های آلودگی هوا را نمی‌توان نادیده گرفت. تغذیه مناسب کودکان به همراه فعالیت‌های بدنی منظم و دوری از استرس می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عوامل آلودگی هوا کمک کند.