آلودگی یکی از مشکلات جدی محیط زیست حال حاضر است که به تدریج در حال گسترش بوده و تشدید میشود. برخی شهرها، به دلیل شرایط جغرافیایی، تراکم جمعیتی بالا و سیستمهای ناکارآمد مدیریت زباله، به عنوان آلوده ترین شهرهای جهان معرفی میشوند. شناختن و مطالعه این شهرها بسیار اهمیت دارد؛ زیرا آنها به عنوان نمونههای اقلیمی در مورد تأثیرات سوء آلودگی بر سلامت و بهداشت انسان و محیط زیست عمومی میتوانند مورد بررسی قرار گیرند. همچنین، این شناخت ما را در ارائه راهکارهای بهبود و بهره وری از منابع طبیعی کمک میکند تا بتوانیم زندگی بهتری در شهرها فراهم کنیم. در نتیجه، مطالعه شرایط شهرهای آلوده جهان بهبود مستقیم محیط زیست و سلامت جامعه را آسان میکند.
لیست آلوده ترین شهرهای جهان
بر اساس دادههای گروه سوئیس IQAir، دهلی نو در هند در صدر فهرست شهرهای آلوده جهان قرار میگیرد. دهلی نو با شاخص کیفیت هوا 483 در رتبه اول در فهرست آلوده ترین شهرها دنیا و همچنین آلوده ترین شهرهای هند قرار دارد. دهلی نو همچنان در سطح جهان به شدت آسیب دیده است و پس از آن لاهور در پاکستان و کلکته در هند قرار در این لیست قرار میگیرند.
تعداد قابل توجهی از مردم این شهر با ناراحتی تنفسی مواجه میشوند، زیرا برای نفس کشیدن در هوای آلوده تلاش میکنند. همچنین سوزش چشم و خراش گلو را تجربه میکنند، چون هوا ظاهر خاکستری متراکمی به خود میگیرد. در برخی از ایستگاههای نظارت، AQI به بیش از 550 افزایش مییابد.
دمام؛ آلوده ترین شهرهای جهان است
دمام شهر کوچکی در عربستان سعودی است که بر اساس آخرین گزارشها، آلودهترین شهر محسوب میشود، دمام حدود 1252523 نفر جمعیت دارد. این شهر به عنوان مرکز نفت در عربستان شناخته میشود و به همین دلیل است که باعث ایجاد مشکلات سلامتی زیادی مانند بیماری قلبی یا تنفسی برای افرادی که در دمام ساکن هستند، میشود.
لاهور
لاهور به عنوان دومین شهر بزرگ پاکستان هم در لیست آلوده ترین شهرهای جهان در نظر گرفته میشود. بسیاری از فعالیتهای اشتباه در این کشور موجب آلوده شدن هوا هستند. این فعالیتها از قطع درختان تا انتشار سوخت از کارخانهها و مکانهای دیگر مورد توجه قرار میگیرند. لاهور با جمعیتی بالغ بر 13 میلیون نفر امروزه از مشکلات تنفسی و آلودگی آب رنج میبرد.
کلکته
کلکته چهارمین شهر آلوده جهان شناخته میشود. این شهر پایتخت بنگال غربی در هند است که با چالشهای آلودگی قابل توجهی مواجه است. آلودگی هوا یک نگرانی عمده در شهر است که در درجه اول به دلیل غلظت بالای گازهای گلخانهای وسایل نقلیه، فعالیتهای صنعتی و گرد و غبار ساختمانی است. این شهر با مشکلات شدید کیفیت هوا مواجه است، به ویژه در ماههای زمستان که شرایط آب و هوایی میتواند آلایندهها را به دام بیندازد و امسال دارای AQI بالاتر از میانگین 206 بوده است.
داکا
داکا پایتخت بنگلادش است و غلظت PM 2.5 آن بر اساس دستورالعمل WHO بیش از 6.1 برابر بوده که بسیار بالاتر از حد مجاز است. با جمعیت 17 میلیون نفری، مردم شهر به دلیل دفن زبالههای کشورشان استرس دارند. زیرا باعث مریض شدن مردم و ایجاد مشکلات مختلف سلامتی میشود.
شاخص کیفیت هوا (AQI)
AQI مخفف عبارت Air Quality Index است. AQI مقدار استانداردی است که برای اندازه گیری کیفیت هوا در یک منطقه خاص استفاده میشود. این مقدار به ما درکی از میزان آلودگی هوا میدهد. AQI برای کمک به مردم، سازمانهای دولتی و سیاست گذاران در تصمیم گیری آگاهانه در مورد کیفیت هوا و انجام اقدامات مناسب برای محافظت از سلامت عمومی استفاده میشود. برای درک چگونگی انتخاب آلوده ترین شهرهای جهان در ادامه جدول دسته بندیها و فهرست تأثیر AQI را مشاهده میکنید.
| سطح AQI | تأثیر |
| (0-50) خوب | رضایت بخش |
| (51 – 100) رضایت بخش | ناراحتی جزئی برای افراد حساس |
| (101 – 200) نسبتا آلوده | ناراحتی در تنفس |
| (201 – 300) ضعیف | ناراحتی تنفسی برای افراد حساس |
| (301 – 400) خیلی ضعیف | بیماریهای تنفسی و اثرات جدی بر سلامتی |
| (401 – 500) شدید | خطر بالا برای سلامتی، حتی افراد سالم را تحت تأثیر قرار میدهد |
نحوه اندازه گیری آلودگی هوا
برای اندازهگیری آلودگی هوا از ابزارهای تخصصی و تجهیزات پایش کیفیت هوا استفاده میشود. مهمتر از همه کشورها و شهرها در فهرست آلودگیهای سطح PM 2.5 خود قرار میگیرند. این میزان هر چه بیشتر باشد، ادامه حیات در آن کشور دشوارتر است. اینها آلایندههای کوچک زیر 2.5 میکروگرم هستند و یکی از خطرناکترین ذرات به شمار میروند، زیرا میتوانند به اعماق ریهها و جریان خون هر موجود زندهای وارد شوند.
علل آلودگی شهرها
عوامل متعددی در آلودگی هوا وجود دارد که میتواند منجر به از دست دادن جان انسانها و ابتلا به بیماریهای مختلف قلبی یا ریوی در طول زندگی شود. برخی از شایعترین علل عبارتند از:
- سوزاندن سوختهای فسیلی: استفاده از سوختهای فسیلی میتواند گازهای گلخانهای زیادی تولید کند که باعث آلودگی هوا میشود.
- فعالیتهای کشاورزی: آمونیاک یکی از سمیترین عناصری است که در کشاورزی استفاده میشود و در صورت استنشاق آن باعث بروز مشکلاتی برای سلامتی میشود.
- مشکلات معدنی: معدن یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوا محسوب میشود.
جدول آلوده ترین شهرهای جهان
| رتبه | شهر | کشور | AQI |
| 1 | دهلی | هند | 483 |
| 2 | لاهور | پاکستان | 371 |
| 3 | کلکته | هند | 206 |
| 4 | داکا | بنگلادش | 189 |
| 5 | کراچی | پاکستان | 162 |
| 6 | بمبئی | هند | 162 |
| 7 | شن | یانگ چین | 159 |
| 8 | هانگژو | چین | 159 |
| 9 | کویت | سیتی کویت | 155 |
| 10 | ووهان | چین | 152 |
کلام آخر
در این متن با آلوده ترین شهرهای جهان آشنا شدیم. فراموش نکنید آلودگی معمولا بر حسب میکروگرم بر مترمکعب (mg/m3) اندازه گیری میشود و این رایجترین اصطلاحی است که توسط سازمانهای بین المللی نیز استفاده میشود. در ضمن PM 2.5 به ذرات معلق با قطر 2.5 میکرومتر یا کمتر اشاره دارد. برای اندازهگیری آلودگی هوا بسیار مهم است، زیرا این ذرات ریز میتوانند به اعماق ریهها و جریان خون وارد شوند و خطرات سلامتی قابلتوجهی را برای انسان به همراه داشته باشند. PM مخفف Particulate Matter است که به مخلوط مواد جامد و مایع موجود در هوا اشاره دارد. با این تفاسیر، دمام عربستان سعودی با AQI 514 و دهلی نو با 483 AQI شهرهای آلوده جهان در سال 2023 هستند.