آلودگی هوا یکی از مشکلات بزرگ زیست‌محیطی جهانی است که تأثیر گسترده‌ای بر سلامتی انسان‌ها دارد. با توجه به افزایش تعداد شهرها و صنایع، آلودگی هوا به یک چالش جدی تبدیل شده است. مواد آلوده موجود در هوا از جمله ذرات معلق، گازهای مضر و ترکیبات شیمیایی می‌توانند به راحتی وارد ریه‌ها شده و عوارض جدی برای سلامتی ایجاد کنند. از این رو، استفاده از ماسک‌های مخصوص آلودگی هوا برای حفاظت از ریه‌ها و جلوگیری از اثرات منفی آلودگی، امری ضروری و حیاتی به حساب می‌آید. مسئله خرید ماسک برای آلودگی هوا اهمیت زیادی دارد، زیرا حفظ سلامتی افراد و پیشگیری از بیماری‌های تنفسی و قلبی از جمله اهداف اصلی استفاده از ماسک‌های ضد آلودگی هوا است.
ارتباط نوع ماسک با میزان آلودگی هوا
انتخاب ماسک برای مقابله با آلودگی هوا باید با توجه به نوع آلاینده‌های موجود در محیط مورد نظر قرار بگیرد. به عنوان مثال، در شهر تهران، ذرات معلق از جمله آلاینده‌های اصلی هستند. ابعاد ذرات معلق بر اساس میکرومتر اندازه‌گیری می‌شوند و دامنه اندازه‌های آنها از 0.0002 تا 5000 میکرومتر متغیر است. ذرات با قطر بیش از 50 میکرون قابل رؤیت هستند، اما ذرات با قطر 2.5 میکرون یا کمتر نه تنها دیده نمی‌شوند، بلکه به عنوان آلاینده‌های بسیار خطرناک برای سلامت انسان شناخته می‌شوند.
تماس مداوم با این آلاینده‌ها می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، بیماری‌های قلبی و حتی سرطان ریه شود. با توجه به اینکه ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون اکثرا در آلودگی هوای شهر تهران حضور دارند، انتخاب ماسکی با توانایی فیلتر کردن این ذرات ضروری است.
برخی از ماسک‌ها قادر به منع ورود ذرات 0.3 میکرونی به مجاری تنفسی هستند و تحقیقات نشان داده که ماسک‌های چند لایه با فیبرهای نانو می‌توانند در مقابل آلودگی هوا مؤثر باشند. بنابراین، اگر ماسک مورد استفاده دارای فیلترهای مناسب باشد، می‌تواند در مقابله با آلودگی هوا موثر باشد، اما لازم به ذکر است که هیچ ماسکی قادر به ایجاد معجزه نیست.
بهترین ماسک‌ها برای مقابله با آلودگی هوا
بهترین ماسک‌های دنیا برای مقابله با آلودگی هوا در شهرهای مختلف عبارتند از:
- ماسک‌های N95: تولید شده با استاندارد آمریکا
- ماسک‌های KN95: تولید شده با استاندارد چین
- ماسک‌های FFP2: تولید شده با استاندارد اروپا
خرید ماسک برای آلودگی هوا، را حتما با بررسی استانداردهای مختلف کشورهای بزرگ بررسی کنید تا این کیفیت آنها مطمئن شوید. این ماسک‌ها می‌توانند تا 95 درصد از ورود ذرات آلوده و نامطلوب هوا به دستگاه تنفسی جلوگیری کنند و توانایی دفع ریزذراتی به اندازه 0.3 میکرون را دارند.
آزمایش‌ها نشان داده‌اند که این ماسک‌ها موفق در دفع ذرات زیر هستند:
- باکتری‌ها
- گرده‌ها
- هاگ کپک
- ویروس‌های معلق در هوا
- گرد و غبار موجود در فضای خانه
این ماسک‌ها، علاوه بر تصفیه ریزذرات، از پوشش خوبی نیز برخوردار هستند و از مواد مناسبی مانند پارچه و سیلیکون ساخته می‌شوند. مهم است که ماسک انتخابی، به خوبی بر روی صورت، چانه و بینی قرار گیرد و دهان را بپوشاند. در صورتی که کش‌های آن شُل باشد یا فاصله زیادی بین صورت و ماسک وجود داشته باشد، ممکن است بهترین گزینه نباشد.
حروف اختصاری انواع ماسک آلودگی هوا
ماسک‌های مخصوص آلودگی هوا معمولا دارای فیلترهای مشخص و متفاوتی هستند که با حروف اختصاری نشان داده می‌شوند. هنگام خرید ماسک، مهم است که علایم اختصاری روی آن را مطالعه کنید.
- حرف (N): نشان‌دهنده این است که ماسک مورد نظر ضد روغن و نفت نیست. اغلب اعدادی هم در کنار حرف لاتین درج می‌شود. به عنوان مثال، N95 نشان می‌دهد که فیلتر ماسک قادر است 95 درصد از ذرات معلقی که پایه روغنی یا نفتی ندارند را جذب کند.
- حرف (R): نشان‌دهنده این است که ماسک در برابر ذرات با پایه روغن و نفت تا حداکثر 8 ساعت مقاوم است. به عنوان مثال، عدد 95 در کنار حرف لاتین (R) نشان می‌دهد که ماسک می‌تواند در زمان نقاشی ساختمان استفاده شود؛ زیرا بیشتر رنگ‌های ساختمانی پایه‌ی روغنی یا نفتی دارند.
- حرف (P): این علامت در خرید ماسک برای آلودگی هوا، نشان‌دهنده این است که ماسک بیش از 8 ساعت در برابر ذرات با پایه روغن و نفت مقاوم است. بنابراین، اگر به دنبال ماسکی برای حفظ سلامتی در شرایط مختلف هستید، بهتر است به دنبال ماسکی با عبارت P100 بگردید. این عبارت نشان‌دهنده این است که ماسک حتی ذرات با پایه غیرروغنی را هم تا 100 درصد فیلتر می‌کند.
تاثیر استفاده از ماسک در زمان آلودگی هوا
سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین زده است که سالانه 3 میلیون نفر به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. شواهد نشان می‌دهد که کودکانی که در شهرهای آلوده جهان زندگی می‌کنند، نسبت به سایر کودکان جثه کوچک‌تر دارند و اغلب شش‌های آنها هم کوچک‌تر است. آلودگی هوا همواره مهمان مضر زندگی ما است و بدن ما را به تدریج بیمار می‌کند.
در جهان، دو برند ماسک بسیار محبوب و مورد توجه است: Vogmask و Cambridge Mask. این دو برند به دلیل فیلترهای قابل تعویض که مورد توجه زیادی قرار دارند، به عنوان بهترین ماسک برای آلودگی هوا شناخته می‌شوند. اگر در شهرهای آلوده مانند تهران یا اهواز زندگی می‌کنید، حتما اهمیت این موضوع را درک خواهید کرد، زیرا ممکن است هر بار که محیط دربسته را ترک کرده یا وارد می‌شوید، ماسک شما عملکرد خود را از دست بدهد.
تحقیقات نشان داده است که حضور در هوای آلوده، چه در مدت زمان کوتاه و چه در مدت زمان طولانی، بر سلامت شش‌ها و ریه‌ها تأثیرات منفی دارد، بنابراین تنها راهکار موجود برای ساکنان شهرهای آلوده، استفاده از ماسک است.
نکته پایانی خرید ماسک برای آلودگی هوا
یکی از اصلی‌ترین موارد در استفاده از ماسک، اهمیت فیلتر مناسب و طراحی منطبق با صورت شماست. بهترین ماسک، آن است که بین فاکتورهای راحتی و فیلتر کردن هوا، تعادل صحیحی برقرار کند. ضمنا هنگامی که هوا بسیار آلوده است، حتی خرید ماسک برای آلودگی هوا و استفاده از آن نیز تاثیر چندانی نخواهد داشت. ماسک‌ها دردهای ناشی از آلودگی هوا را تسکین نمی‌دهند، بلکه به ما یادآوری می‌کنند که چاره‌ای جز این اقدام برای ما باقی نمانده است.