خطرات زیست محیطی باعث افزایش 12 درصدی بار جهانی بیماری‌ها می‌شود و آلودگی هوا در رتبه اول قرار دارد. به همین دلیل سازمان WHO در سال 2021، دستورالعمل‌های به روز شده و دقیق‌تری را برای کیفیت ارائه کرد تا اثرات نامطلوب سلامتی کاهش پیدا کند. پایش کیفیت هوا اولین گام برای درک قرار گرفتن در معرض جمعیت و انجام اقدامات لازم است. با متخصصان تصفیه دود پاک زیست (شادتکس) همراه باشید تا دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا را بیشتر بشناسیم.
بیشتر بخوانید: سازمان بهداشت جهانی و وظایف آن در سال ۲۰۲۴
دستورالعمل های کیفیت هوا WHO چیست؟
دکتر ماریا نیرا، مدیر دپارتمان محیط‌زیست، تغییرات آب‌وهوایی و سلامت سازمان جهانی بهداشت می‌گوید: «آلودگی هوا یک مسئله مهم بهداشت عمومی و محیطی است که سلامت مردم و محیط زیست ما را تهدید می‌کند. ارزیابی تاثیر آلودگی هوا بر سلامتی و مداخلات مرتبط، پایه و اساس مقابله با آلودگی هوا به طور موثر، جدی و پایدار است. این گزارش جدید برای حمایت از کشورها برای دریافت داده‌های محلی و اندازه‌گیری قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا برای محافظت از مردم در برابر اثرات نامطلوب هوای کثیف کلیدی است».
منظور از این گزارش جدید در صحبت‌های نیرا، دستورالعمل های کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت است. دستورالعمل‌های کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت (AQG) به عنوان یک هدف جهانی برای دولت‌های ملی، منطقه‌ای و شهری معرفی شده تا در جهت بهبود سلامت شهروندان خود از طریق کاهش آلودگی هوا تلاش کنند.
داده‌ها کلیدی و دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا
سالانه 7 میلیون نفر در اثر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. در پایه این رقم مرگ و میر (شاخص SDG 3.9.1) برآورد جهانی قرار گرفتن در معرض آلودگی هوای محیط (یا در فضای باز) است (نشانگر SDG 11.6.2).
این شاخص از یک مدل جهانی، مدل یکپارچه سازی داده برای کیفیت هوا (DIMAQ) به دست آمده که دقت آن به در دسترس بودن مانیتورهای درجه مرجع محلی، که بخش مهمی از یک برنامه جامع مدیریت کیفیت هوا هستند، متکی است.
علاوه بر دقت، مانیتورهای درجه مرجع، نظارت بر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در دراز مدت را امکان پذیر می‌سازند. این موارد در دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا برای مطالعات بهداشتی و ارزیابی مداخلات یا سیاست‌های بخشی حیاتی هستند. آنها همچنین برای ارزیابی عینی انطباق با استانداردها بسیار مهم خواهند بود.
در حالت ایده آل، هر کشوری باید حداقل به یک مانیتور درجه مرجع دسترسی داشته باشد که راه را برای بسیاری از روش‌های دیگر اندازه گیری کیفیت هوا باز می‌کند.
بیشتر بخوانید: آلودگی هوا در ایران (دلایل + نحوه مدیریت)
اجرای رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت برای همه کشورها
کشورها باید اولویت‌های ملی خود را با منابع موجود متعادل کنند و ترکیبی از رویکردها را برای رسیدگی به مشکلات کیفیت هوا به بهترین نحو به کار گیرند. نکته اساسی برای موفقیت هر برنامه مدیریت کیفیت هوا آگاهی از مزایا و معایب هر رویکرد است:
- هزینه
- پیچیدگی فنی
- خروجی‌ها
- تشخیص اینکه برخی روش‌ها برای مفید بودن نیاز به استفاده از روش‌های اندازه گیری دیگر دارند.
رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت با ترکیب دانش کارشناسان جهانی و گروه مشاوره فنی جهانی آلودگی هوا و سلامت به دست آمده است. این گزارش جدید، مروری بر روش‌های ارزیابی قرار گرفتن جمعیت جهانی در معرض آلودگی هوای محیط است. ضمن اینکه مقایسه‌ای از نقاط قوت و ضعف رویکردهای اندازه‌گیری و مدل‌سازی فردی را ارائه می‌کند.
علاوه بر این، رهنمودهای سازمان جهانی بهداشت روش‌های نوظهوری مانند یادگیری ماشین و روش‌های همجوشی داده‌های زمین آماری را برجسته می‌نماید. این امر اندازه‌گیری‌های کیفیت هوا و مدل‌سازی شبیه‌سازی را در یک مدل آماری ترکیب می‌کند. روش‌های برجسته شده می‌توانند به صورت محلی، استانی و ملی برای پایش چند آلاینده هوا و پیگیری پیشرفت ناشی از سیاست‌های کاهش آلودگی هوا مورد استفاده قرار گیرند.
بیشتر بخوانید: شاخص آلودگی هوا تهران چقدر است؟
اهمیت دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا
هوای پاک از حقوق اولیه تمام مردم است به همین دلیل دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا از آن پشتیبانی می‌کند. با این حال، آلودگی هوا همچنان یک تهدید قابل توجه برای مردم در سراسر جهان است. این بزرگ‌ترین تهدید زیست محیطی برای سلامتی و عامل اصلی بیماری های غیر واگیر (NCDs) مانند حملات قلبی یا سکته به شمار می‌رود.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه 7 میلیون مرگ زودرس به دلیل اثرات ترکیبی آلودگی هوای بیرون و خانه رخ می‌دهد. همچنین میلیون‌ها نفر دیگر به دلیل تنفس هوای آلوده بیمار می‌شوند. بیش از نیمی از این مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه ثبت شده است.
WHO به طور منظم شواهد علمی در مورد اثرات آلودگی هوا بر سلامتی را ادغام می‌کند و همچنین پیشرفت کیفیت هوای کشورها را رصد می‌نماید. توصیه‌های موجود در دستورالعمل‌های کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت بر اساس مرور متون سیستماتیک و روش‌های ارزیابی دقیق بعدی و همچنین مشاوره گسترده با کارشناسان و کاربران نهایی دستورالعمل‌ها از تمام مناطق جهان است.
بیشتر بخوانید: اثرات آلودگی هوا بر محیط زیست و حیات وحش
دستورالعمل‌ها چگونه تدوین می‌شوند؟
دستورالعمل‌های سازمان جهانی بهداشت در مورد کیفیت هوای مجموعه‌ای از توصیه‌های مبتنی بر شواهد در مورد مقادیر حدی برای آلاینده‌های خاص هوا است. این موارد برای کمک به کشورها برای دستیابی به کیفیت هوا که از سلامت عمومی محافظت می‌کند، تهیه شده‌اند.
اولین انتشار دستورالعمل‌ها در سال 1987 بود. از آن زمان، چندین نسخه به روز شده ظاهر شد و آخرین نسخه جهانی در سال 2005 منتشر شد. WHO دستورالعمل‌های کیفیت هوا را به طور منظم به روز می‌کند تا از ارتباط مداوم آنها اطمینان حاصل کرده و از یک طیف گسترده پشتیبانی نماید.
طیف وسیعی از گزینه‌های سیاست محور برای مدیریت کیفیت هوا در بخش‌های مختلف جهان، به ویژه با در نظر گرفتن وسعت مطالعات بهداشتی جدیدی که در این میان منتشر شده است. به‌روزرسانی دستورالعمل‌های جهانی کیفیت هوا در سال 2021 در پاسخ به تهدید واقعی و مداوم آلودگی هوا برای سلامت عمومی است.
کلام آخر
در نهایت، طبق قوانین و رویه‌های WHO برای توسعه دستورالعمل‌ها، چندین گروه متخصص ایجاد می‌شوند که هر یک دارای عملکرد بسیار خاصی هستند. انتخاب آلاینده‌هایی که باید به روز شوند توسط یک گروه مورد توافق است، در این مورد، ذرات معلق، ازن، دی اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد.